چرا پروين توانست نيكبخت نتوانست
ملت ایران: در دنیای فوتبال اگر روزگار اوجگیری برای اهالی فوتبال چندان ملموس و در تابعیت یک زمان خاص و ماندگار در اذهان نباشد، روزگار افت و افول که منجر به یک روز خداحافظی میگردد، به تبع تاریخ آن روز خداحافظی در اذهان باقی و ماندگار خواهد ماند. در این میان ستارهها در دنیای فوتبال بسته به اوج و فرودهائی که در این دوران داشتهاند با دنیای حرفهای در مقطعی که تشخیص میدهند آن مقطع، مقطع پایانی است، خداحافظی میکنند و کفشهای خود را میآویزند. اکنون شاید این سوال ذهن را درگیر کند و چالش تفکراتش شود که زمان خداحافظی، آن زمان که دیگر یک فوتبالیست احساس میکند فوتبالش تمام شده است و در مستطیل سبز آن کارائی لازم را ندارد، چه زمانی است و اصولا از چه قانونی تبعیت میکند ! چرا زانتی و رایان گیگز طول دوران حرفهای جاودانهای را در مقایسه با 90 دقیقه، طول یک مسابقهی فوتبال داشتهاند و در مقابل سایر ستارگان بزرگ فوتبال در بازهی سنی 33 تا 35 سال از دنیای حرفهای کنار رفتهاند ؟ چرا اساسا ایران متفاوت از سطح اروپا است و با وجود پائینتر بودن سطح فیزیک بدنی لازم برای شرکت در این رقابتها، بازهم سن خداحافظیهای اسطورههای با دوامش اختلاف بسیاری با امثال زانتی دارد ؟ و در آخر چرا نسل 98 فوتبال ایران اینقدر زود به پایان رسید و کفشهایشان به ردیف آویزان شد !
برای یافتن پاسخ سوالات خود که تاحدی جنبهی پزشکی داشت، به سراغ دکتر خسرو خرم، متخصص طب ورزشی و پزشک اسبق تیم ملی رفتیم، تا از او در این رابطه جویا شویم. دکتر خرم نیز اینگونه بحث خود را در رابطه با دوران خداحافظی از مستطیل سبز بیان میکند :
"قانون ثابت شده و قطعی در این رابطه وجود ندارد، اما آنچه مسلم است رابطهی این امر با مواردی همچون فرهنگ شخص، فرهنگ فوتبال پروشدهندهی شخص، ژنتیک، نحوهی زندگی خصوصی، میزان و نحوهی استراحت، نحوهی پرداخت رقم قرارداد بازیکن و اهمیت این موضوع برای شخص، محل تمرین از نظر جغرافیائی، حاشیههای دوران حرفهای، استفاده از مکملها و مواد داروئی مجاز و غیر مجاز و ... رابطهای مستقیم است."
یکی از نکاتی که دکتر خرم معتقد است بر عمر دوران حرفهای یک فوتبالیست تاثیرگذار است، میزان استرسهائی است که در دوران حرفهای گریبانگیر یک فوتبالیست است. او منظور خود را با یکی از موضوعات داغ فوتبال ایران بیان میکند : "کریم انصاریفرد که اینروزها درگیر حاشیههاست، استرسهائی را در این میان تحمل میکند که حتی در حد ساعت و دقیقه، از عمر دوران حرفهای او خواهد کاست."
دکتر در ادامه به مسالهی نظم اشاره میکند و میگوید : "اصولا افرادی که نظم را در فرهنگ خانوادگی خود آموختهاند و این نظم را در زندگی خود دخیل کردهاند اساسا دوران حرفهای بلند مدتی را نسبت به سایرین تجربه کردهاند؛ درست مشابه امثال کریم باقری، مهدی مهدویکیا و فرهاد مجیدی."
فرهنگ هم عاملی دیگر بود که دکتر خرم در توصیف نوع تاثیرگذار آن این چنین میگوید : "ایرانیها شدیدا انسانهای فردمحوری هستند. آنها کمتر به دنبال تمرینهای ورزشی انفرادی هستند چون به نوعی آنرا اتلاف وقت میدانند و این عادت را در فرهنگ خود منع میدانند، درست مشابه عاری بودن از فرهنگ مطالعه کردن در وقتهای مرده انتظار در مکانهای عمومی همچون مترو ! بنابراین تنها به تمرینات گروهی بسنده می کنند.
بازیکنان وقتی به مرز سیسالگی میرسند تازه تفاوت را احساس میکنند و در این زمان است که بعضی احساس میکنند دیگر 10 تا 15 درصد از توانائیهای فیزیکی آنها تحلیل رفته است. در این محدودهی سنی آنها میتوانند همچنان دو یا چند سال دیگر را با هوش خود فوتبال را دنبال کنند، اینکه بصورت اکونومیک در زمان مناسب در جای مناسبی قرار گیرند و از حداقل توانائی حداکثر استفاده را ببرند. درست مشابه مهدی مهدویکیا که وقتی متوجه این میزان تحلیل شد به لیگ برتر ایران که فشار فیزیکی کمتری را متوجه بازیکن میکند کوچ کرد و تا چند سال با هوش خود فوتبالش را به نوعی دنبال کرد که گوئی همچنان نیز موثرترین بازیکن تیمش میباشد.
حال از این زمان (زمانیکه مقداری تحلیل شرایط فیزیکی احساس میشود.) فرهنگ نگهداری از بدن باید در فوتبالیست وجود داشته باشد و ادامهی عمر دوران حرفهای دیگر بستگی به نحوهی زندگی فوتبالیست دارد. فوتبال اگر افرادی همچون بکن بائر با یک زندگی سالم را به خود دیده است، افرادی همچون پل گاسکوئین با یک زندگی ناسالم را نیز به خود دیده است. بنابراین فرهنگ و اصل تطابق از جمله تاثیرگذارترین پارامترها بر عمر دوران حرفهای بازیکن میباشند. اینکه بسیاری از بازیکنان بعضا بزرگ از سطح زندگی و فرهنگ پائین به اوج میرسند و توان کنترل حاشیهها و تطابق با شرایط امروز خود را ندارند، از جمله مواردی است که باعث کاهش عمر دوران حرفهای میشود، حتی کمتر از مرز سیسالگی !
نیکخت واحدی اگر اسیر حاشیهها نبود، میتوانست در چندین سال گذشته نیز فوتبال خود را در اوج دنبال کند، همچون علی پروین، حمید علیدوستی، ابراهیم قاسمپور که با هوش خود تا نزدیک 40 سالگی نیز توپ زدند.
آخرین نکته نیز این است که فوتبالیستها وقتی به زمان بازنشستگی میرسند باید آهسته آهسته با تمرینات دنیای حرفهای خداحافظی کنند تا بدن آنها که 10 تا 15 سال فشار سنگین تمرینات را تحمل کرده است، از حالت تعادل خارج نشود."
در ادامه به سراغ نسل 98 رفتیم، نسلی که از دیدگاه دکتر خرم چندان نیز در عمر دوران حرفهای خود دچار مشکل نبودند و همچنان نیز از نظر شخصیت فوتبالی قابل قیاس با نسل حاضر نیستند. دکتر در رابطه با عمر کوتاه دوران حرفهای بعضی از این ستارهها میگوید : "ستارههای نسل 98 در یک گپ بوجود آمدند و طبیعتا دچار یک حالت ضد و نقیض شدند. آنها ستارههای بزرگی بودند که به جام جهانی رفتند و به شهرت رسیدند و موفقیتی بزرگ را تجربه کردند. پس از این پول وارد فوتبال شده بود و شاید تطبیق نیافتن با این شرایط بزرگترین مشکل این نسل بود که باعث ایجاد همان وجه ضد و نقیض شد.
هرچند گروهی از آنها همچون کریم باقری، علی دائی و مهدی مهدویکیا اوج گرفتند و فرهنگ تطبیق را در کنار اوجگیریشان آموخته بودند !"
نظرات شما عزیزان: